HE cubeFossielvrij

Prijzen van energie in de transitie

photo-1518183214770-9cffbec72538
Voorzitters aan de klimaattafels zoeken oplossingen voor de energietransitie met de volgende randvoorwaarden:

  • Dat de belastinginkomsten niet worden aangetast;
  • De oplossingen betaalbaar blijven voor de burgers;
  • Dat van de met fossiele energie verbonden CO2 uitstoot in 2030 met 50% afgenomen moet zijn.

De kosten van stroom


In onderstaande tabel hebben wij berekend wat het de BV Nederland gaat kosten voor elke afzonderlijke techniek. Hierbij zijn geen subsidies en belastingen verwerkt. Het zijn dus de kale kosten voor Nederland als inkomen-verschaffende gemeenschap.

Elektriciteit moet er zijn als er vraag is. Daarom is voor zon-en windenergie opslag noodzakelijk. Die opslag hebben we berekend met waterstof als tussenmedium geproduceerd met electrolyzers. De oplageslagen waterstof wordt via brandstofcellen weer aan het net geleverd. Daarbij is de gehoopte stand der techniek van 2030 gebruikt.

LCOE baseload productie Elektriciteit

Toelichting bij de tabel



  • Berekend is wat de kosten voor Nederland zouden zijn als 100% van elke afzonderlijke onderzochte energieopwekking de stroombehoefte zou moeten afdekken in ons land (in 2018 bedraagt die 120 miljard kWh). We zien dat we dan met kernenergie goedkoop uit zijn. Baseload wind op zee kost 20,6 miljard meer per jaar. Dus per huishouden incl. BTW € 296 per maand. Dat is meer dan de kosten voor zorgpremie voor een echtpaar.
  • Capex en Opex zijn respectievelijk de Capital Expenses en de Operational Expenses. De investeringskosten per kg zijn een functie van de mate van vollast. Bij deellast worden die kosten hoger, dat geldt voor het maken van waterstof met wind molens en zonnestroom. De totale kosten van Capex en Opex per kg zijn betrokken op de gehele installatie inclusief het de deelopslag, het onderdruk brengen van waterstof, de productie van demiwater e.d.
  • Voor Biogas zijn de gegevens ontleend aan een onderzoek in 2018 van het Fraunhofer institute. Het aandeel van Biogas-stroom groeit in Australië, Duitsland, China en andere landen vanwege overheidssubsidies. Biogascentrales kunnen beter renderen als de restwarmte kan worden benut. Dat geldt uiteraard ook voor kolen, gas en olie gestookte centrales.
  • Ingeval van zon en wind moet de gehele productie via opslag aan het net worden geleverd om daarmee een betrouwbare energievoorziening te kunnen leveren. Opslag met batterijen is duur en bovendien niet haalbaar omdat er onvoldoende grondstoffen beschikbaar zijn. In de tabel is de opslag berekend met waterstof waar weer stroom van wordt gemaakt. We zijn daarbij uitgegaan van het wensscenario van de industrie waardoor de prijs van waterstof tussen de € 3,50 en € 4,00 per kg komt te liggen. Nu ligt die maakprijs nog ruim boven de € 5 per kg.

  • Voor de productie naar opslag met waterstof is de gehele jaarproductie van zonneweides en windmolens nodig. Waardoor deze via de opslag circa 1/3 van de oorspronkelijke jaarproductie als basislast kunnen leveren. De kWh prijzen komen daardoor ruim boven de 20 cent per kWh. Om dat op zee te realiseren hebben we 21.500 windturbines van elk 5 MW nodig met een totale investering van 150 miljard Euro; dit indien de turbines gebouwd worden volgens het wensscenario van € 1.300 per kW.
  • Dammen in zee met turbines kunnen zo gemaakt worden dat deze afhankelijk van de lengte en de locaties al vanaf 3,8 Eurocent - 12,8 Eurocent per kWh een constante basislast kunnen leveren. Bovendien gaan de dammen een mensenleven mee.
  • Voor de dammen in zee bevat de tabel nog geen transportkosten naar de wal. Vermoedelijk zullen deze de zelfde orde grote hebben als die van windenergie.

  • Opmerking 1: De CO2 ETS heffing hebben we in rekening gebracht voor steenkolen centrales. Nog niet voor gas en aardolie centrales.
  • Opmerking 2: Per saldo komt het erop neer dat voor opslag met waterstaf voor elke kWh die naar het net gaat bijna 3 kWh aan input nodig is. Dat houdt dat de totale productie van windmolens en ook zonneweides ingezet moet worden voor het maken van een basislast.

Opslag met batterijen: grote investeringen, zware constructies


Indien met Li-ion batterijen de opslag wordt gerealiseerd voor wind op zee dan kost de opslagen kWh factoren meer dan met waterstof. Voor een windmolen op zee met een kostprijs van €1500/ kW is de batterijcapaciteit circa 14% van de jaar productie om een baseload te creëren. De molen produceert per kW op jaarbasis 3.600 kWh en vraagt dus een batterij capaciteit van 14% x 3.600 kWh = 504 kWh. Gaan we uit van het wensscenario in 2030 waar de Li-ion systemen € 100/ kWh kosten, dan verhoogt dit de investering per kW windturbine met 540 x € 100 = 54.000 Euro. De kWh prijs die de molen produceert wordt dan € 0,85/ kWh. (afschrijvingstermijn 29 jaar en een discontopercentage van 4%). Hierin is slechts de kostprijs op grond van de investering berekend;- het onderhoud is niet opgenomen in deze berekening.
Zelfs al zou windmolen-stroom op zee gratis zijn dan is het maken van een baseload met accu’s onbetaalbaar.

Infografic energieverbruik en bronnen Nederland 2017 (CBS)



infografic energieverbruik Nederland

Zie details van energiebalans Nederland op CBS


Schermafbeelding 2019-08-12 om 11.59.44

Bovenvermelde prijzen zijn gebaseerd op prijspeil 2017.
De netwerkkosten zijn nog niet inbegrepen. De netwerk kosten zijn voor grootverbruik ruim 1,0 - 1,5 Eurocent per kWh
De leveringsprijzen zijn inmiddels (2019) gestegen met 1,0 - 2,0 Eurocent per kWh.

All-inprijzen voor consumenten in Europa (bron EU)



Schermafbeelding 2019-08-12 om 12.11.38

De landen die voorop lopen in de transitie moeten de subsidies, netverzwaring-kosten en netharmonisatie-kosten doorberekenen aan de consument.