HE cube

Hoe groen is onze stroom

Kaart groene stroom nederland
Het blijft een lastige vraag: hoe groen is groene stroom en hoe weet je zeker dat de leverancier die je kiest ook echt op een duurzame manier energie opwekt? De stroom die door het stopcontact naar binnen komt is uiteindelijk overal hetzelfde, omdat er maar één stroomnet is.
Dus jij kunt groene stroom willen en de buren niet, maar omdat er nu eenmaal geen apart stroomnet is specifiek voor duurzame elektriciteit die wordt opgewekt via windmolens of zonnepanelen, krijgen jullie beide dezelfde soort stroom. Toch neem je groene stroom af als je hiervoor kiest. Dit weet je zeker door te kijken naar de zogenoemde Garanties van Oorsprong. (GVO).

Willen we volledig CO2 vrije stroom dan zijn we aangewezen op zon, wind en waterkracht. Of de bijstook met hout in centrales ook CO2-vrije groene stroom oplevert is zeer de vraag. Hierover zijn de wetenschappers verdeeld. Die discussie voeren wij nu niet. Beschouwen we zon, wind, biomassa en waterkracht als groene stroom dan is dat aandeel 18,7%. Leveranciers van elektriciteit kunnen dus niet iedereen bedienen met groene stroom.
Daar hebben we een trucje voor bedacht. Producenten van groene stroom krijgen voor die stroom per kWh een certificaat (GVO’s), zoals waterkracht in Noorwegen, zonnestroom in Italië of windenergie in Portugal. Maar ook producenten van zon en wind in Nederland ontvangen GVO’s. De groene stroom wordt afgenomen door elektriciteitsbedrijven die leveren aan consumenten. Maar de GVO’s kunnen een andere route volgen. Producenten van gas- en kolenstroom kunnen deze GVO’s kopen en daarmee hun kolenstroom vergroenen.

Feitelijk maakt het niet uit of waar die GVO’s vandaan komen. We hebben de Europese afspraak dat je met GVO’s fossiele stroom als het ware kunt vergroenen. De industrie koopt ook GVO’s om daarmee productieprocessen te vergroenen. Dat kost 0,1 tot 0,7 cent per kWh extra, want voor die prijs worden de GVO’s verhandeld.

Productie van groene stroom in Nederland anno 2019


Energie wordt opgewekt in centrales, zonnevelden, waterkrachtinstallaties, biomassa vergisters en windparken. Daarnaast wordt stroom uit kerncentrale en fossiel opgewekt. De totale som van het opgewekte vermogen is bijna 19 GW. Dit is de opwek van elektriciteit door producenten die zijn aangesloten op het hoogspanningsnet. In Nederland wordt elektriciteit voornamelijk opgewekt met aardgas en kolen. Er zijn ook enkele stroomproducenten die elektriciteit opwekken met duurzame bronnen zoals wind, zon, biomassa en omgevingswarmte, zij het op kleinere schaal. Het maximale afgenomen vermogen in de afgelopen 12 maanden bedroeg 16,9 GW. Het gemiddeld afgenomen vermogen bedraagt 13,7 GW.
Bron Tennet

Schermafbeelding 2020-05-01 om 10.08.17


Vraag van consumenten en aanbod van wiebelstroom sluit niet op elkaar aan

Producenten van zon en wind kunnen alleen produceren als het waait of als de zon schijnt. Bij windstilte, geen stroom en in de winter weinig zonnestroom en als de zon ondergaat helemaal geen zonnestroom. Voor zon en wind afzonderlijk zijn de productiegaten fors. Tellen we zon en windproductie bij elkaar op dan ontstaat er een beter beeld. Maar dan nog moet in de optimale mix 20% zon en 80% wind ruim 40% van de totale jaarproductie via opslag naar het net worden gebracht om vraag en aanbod op elkaar af te stemmen. Zon en wind produceren op jaarbasis 13,2% voor de totale stroombehoefte. Maar zonder accu’s is de stroom die in de pieken is geproduceerd niet beschikbaar voor de afnemers. Hoe meer zon en windstroom er is hoe lastiger het wordt om de stroom uit de piekperiodes te kunnen gebruiken. Met andere woorden een belangrijk deel van de groene stroom kan niet worden afgenomen als het aandeel van zon en wind substantieel gaat toenemen.


Schermafbeelding 2020-03-25 om 14.24.36
In een jaarbelastig-duurkromme worden gelijke productiehoeveelheden per tijdseenheid op een rij gezet van laag naar hoog gedurende alle uren van een jaar.
Daarmee kunnen we goed zien wat het opslagprobleem is dat we moeten oplossen.
Jaarbelasting-duurkromme van zonnestroom
Jaarbelasting-duurkromme van windstroom op zee
(op land is de opslagbehoefte van wind groter dan op de Noordzee, omdat het op Noordzee als regel meer en vaker waait))

Conclusie: de claim van energieleveranciers dat ze 100% groene Hollandse stroom leveren is niet correct

Geen enkele energiemaatschappij kan feitelijk 100% groen leveren met Nederlandse stroom. Dat aanbod is er domweg niet. Er is te weinig groene stroom en de groene stroom die wordt op geproduceerd komt in de tijd grotendeels niet overeen met de vraag.

Koppelen van netten in Europa aan elkaar levert deels een oplossing. Voor zon maakt dat nauwelijks uit. Want in Europa is het ’s-avonds overal donker. Voor wind kan de productie beter worden gespreid, waarmee de opslagbelofte met circa 30% afneemt. Wel introduceert dat extra kosten. Het transport kost geld en over grote afstanden verliezen we door kabelweerstand en transformator verliezen 5 - 15% van de stroom.

Opslag is de gewenste oplossing. Echter de technieken die nu bekend zijn voor dag/ week en seizoensopslag introduceren een prijsverhoging van 15 tot 50 cent per kWh aan prijsverhoging per opgeslagen kWh. Overzicht van kosten uit het vakblad Jouje 4 opties voor opslag.